Op 3 maart vond het Groene Hart Debat plaats van onze partner Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland. Locatie was het gemeentehuis van Gouda. Hoogtepunt was wat ons betreft de indringende keynote van prof.dr.ir. Jan Rotmans, waarin hij bestuurders opriep durf te tonen om radicale, scherpe keuzes te maken en de macht van bouwers en ontwikkelaars te trotseren. Hij noemde diverse malen de plannen van Alphen aan den Rijn om 10.000 woningen te bouwen als voorbeeld hoe het niet moet.

Aanleiding waren de aanstaande verkiezingen voor Provinciale Staten en het Waterschap op 15 maart 2023. In de komende Provinciale Statenperiode worden besluiten genomen over woningbouw, energietransitie, landbouwtransitie, waterkwaliteit, biodiversiteit en natuurontwikkeling, met een langjarige doorwerking in de uitvoering. Die leggen alle een ruimteclaim op het Groene Hart. Een goede samenwerking en samenspel tussen provincies, gemeenten en waterschappen is essentieel om daarbij de juiste keuzes te maken.

In het debat gingen de deelnemers samen op zoek naar de balans tussen deze opgaven en een betere bescherming van het Groene Hart.

De opening werd verricht door gastheer Michel Klijmij, wethouder Gouda met de portefeuille klimaat, duurzaamheid, circulariteit en energie, stedelijk beheer en mobiliteit en voorzitter van het Platform Slappe Bodem.

Daarna volgden keynotes van Prof.dr.ir. Jan Rotmans (‘Klimaat en het Groene Hart’) en Prof. dr. Peter Boelhouwer (‘Woningbouw en het Groene Hart’).

Na de pauze, met muzikale omlijsting door ensemble The Evergreens en Boudewijn Bruil, vond een levendig debat plaats tussen een provinciale lijsttrekkers. Deelnemers waren:

• Anne Koning, lijsttrekker PvdA, gedeputeerde Zuid-Holland met o.a. de portefeuille wonen, ruimtelijke ordening en recreatie.
• Jeannet Baljeu, lijsttrekker WO, gedeputeerde Zuid-Holland met o.a. de portefeuille water, stikstof
  en Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied.
• Sinan Ozkaya, lijsttrekker Groen Links, fractievoorzitter Statenfractie Groen Links
• Ellen Verkoelen, lijsttrekker 50 Plus Zuid-Holland
• Tea Both- Verhoeven, kandidaat staten lid CDA.
• Hans Veentjer, lijsttrekker BBB Zuid-Holland werd vervangen door Ad Merks.

Het publiek in de zaal mocht vragen stellen aan de keynote speakers en de lijsttrekkers en met name vertegenwoordigers van de Partij voor de Dieren maakten daar veelvuldig gebruik van.

Jan Rotmans maakt indruk met zijn sombere vooruitzichten voor het Groene Hart, als we niet snel krasse maatregelen nemen.  In een terugblik op zijn eigen presentatie op LinkedIn vat hij dat als volgt samen:

‘Dat oer-Hollandse landschap dat in duizend jaar tot stand is gekomen dreigt de komende honderd jaar te verdwijnen. En dat raakt me in mijn hart, dat prachtige veenweide landschap waar ik zo vaak doorheen fiets en waar ik jarenlang heb gewoond. Als het zo doorgaat dan verdwijnen de weilanden, moerassen, natuur en boerderijen en wordt het één groot stedelijk gebied. Meer dan 60 polders in het Groene Hart verdwijnen of worden ernstig aangetast door o.a. woningbouw, bedrijventerreinen en nieuwe wegen.’

‘Sinds 1958 heeft het Groene Hart een beschermde status als Nationaal Landschap, wat heeft voorkomen dat het al helemaal is dichtgeslibd. Niettemin is het al decennia aan het verrommelen en is de kwaliteit van het landschap, de natuur en de biodiversiteit fors achteruitgegaan, zo blijkt uit tal van rapporten.’

‘Juist dit bedreigde Groene Hart staat voor een enorme transitieopgave: de voortschrijdende bodemdaling (3-10 mm per jaar), de oprukkende zeespiegelstijging in het (2 tot 6.75 meter onder N.A.P.), de noodzakelijke waterpeilverhoging, de intensieve veehouderij die daardoor niet meer mogelijk is, de toenemende verdroging en noodzakelijke vernatting, de aanpassing aan een veranderend klimaat en de energietransitie opgave. En tenslotte de enorme druk om te gaan bouwen in het Groene Hart, alleen al Alphen a/d Rijn wil er 10.000 woningen realiseren…’

‘Vreemd genoeg is er voor het Groene Hart nog steeds geen visie en plan voor de lange termijn, terwijl er dringend behoefte is aan een integrale visie op de samenhang tussen, natuur, landbouw, water, wonen en werken. Dat vraagt om krachtig en consistent beleid, om integrale ruimtelijke ontwikkeling met een tijdshorizon gericht op de komende 100 jaar. En om spelregels waar alle partijen zich bindend aan houden: als we gaan bouwen dan met de natuur samen, zoals biobased bouwen en op/met het water, inspelend op een veranderend klimaat, groen en blauw zijn de dragers voor de ruimtelijke ontwikkeling en circulair en energiepositief. En laat het 5de dorp in de Zuidplaspolder een iconisch voorbeeld worden voor de komende honderd jaar.’

Hij besluit met:

‘Alle lichten staan op rood voor het Groene Hart, maar wie zet ze op groen? Wie voelt ook de pijn en handelt daar ook naar? Welke bestuurders durven de storm te trotseren en radicale, scherpe keuzes te maken? Wie durft de gestaalde macht van bouwers en ontwikkelaars te trotseren?’. Wie durft zich later te verantwoorden voor zijn kinderen en kleinkinderen, die tegen ons zeggen: waar waren jullie toen het Groene Hart verramsjte en uiteindelijk verdween? Of zullen ze later tegen ons zeggen: wat hebben jullie gedaan om het Groene Hart te behouden zodat wij er nog dagelijks van kunnen genieten?’

Zie ook het verslag van het Groene Hart Debat in Gorkums Nieuws >>